56. John Fowles - Hebanowa wieża

Tak jak w zapowiedziach - po LBA nadszedł czas na recenzję kolejnej książki. Jest to trzecia przeczytana przeze mnie pozycja w 2017 roku.

Przyznaję, że Hebanowa wieża autorstwa Johna Fowlesa zalegała na mych półkach od listopada 2015 roku i ciężko mi się było za nią zabrać z dwóch powodów. Pierwszym z nich był czas, a raczej jego brak, drugim natomiast był brak wystarczającej motywacji, gdyż książka ta na pierwszy rzut oka i opisem mnie szczególnie nie zaciekawiła.

John Fowles, to jeden z najwybitniejszych angielskich pisarzy XX. wieku. Cytując Newsweeka "Pisarstwo Johna Fowlesa to najwspanialsze wydarzenie w prozie angielskiej i amerykańskiej ostatniego półwiecza". Czy się z tym zgadzam? Ciężko stwierdzić, gdyż jak na razie zbiór pięciu opowiadań zatytułowany Hebanowa wieża jest jedyną pozycją z dorobku autora, z którą miałam styczność.

Hebanowa wieża, to zarówno tytuł antologii, jak i opowiadania otwierającego. Poznajemy w nim Davida, żonatego artystę tworzącego sztukę abstrakcyjną, który przybywa do Francji w celu poznania znanego i cenionego malarza Breasley'a, który jest specyficzną osobowością z nieugiętymi poglądami wiernymi sztuce tradycyjnej. Mężczyzna od samego początku gardzi swym gościem, dając mu do zrozumienia, że osoby tworzące abstrakcję to tchórze, a abstrakcja sama w sobie jest  ucieczką od konsekwencji i odpowiedzialności. David na miejscu oprócz starego malarza, poznaje również jego dwie "przyjaciółki", będące zarówno jego muzami, jak i "damami do towarzystwa". Bohater na początku nimi gardzi, niekoniecznie rozumiejąc to, co nimi kieruje, by sypiać z osiemdziesięcioletnim staruszkiem, jednak z czasem zaczyna je darzyć sympatią, z czego jedną z nich erotycznym pragnieniem. Z czasem mężczyzna dochodzi do momentu, w którym nie zważając na konsekwencje, w wyniku pierwotnej żądzy byłby w zdolny do zdrady. 

Eliduc to drugie opowiadanie w zbiorze. Jest to współczesna adaptacja romansu rycerskiego o Eliducu powstałego w średniowieczu, jednak mającego swe korzenie już w legendach celtyckich.

Niedobry Koko jest trzecim opowiadaniem. W historii tej starszy i doświadczony pisarz wynajmuje na czas pisania posiadłość na angielskiej wsi. Pewnej nocy zauważa, że w domu nie jest sam, a ktoś próbuje się do niego włamać. Mężczyzna zamiast podjąć jakąkolwiek akcję, wdaje się w dyskusję z niezdecydowanym i niezbyt zrównoważonym młodym rewolucjonistą włamywaczem.

Enigma to przedostatnia pozycja w zbiorze. W tym opowiadaniu pewien znany i ceniony prawnik znika w tajemniczych okolicznościach. Przedstawiona tutaj jest wnikliwa analiza zarówno zaginionego jak i całej jego rodziny. Sprawy podejmuje się młody, lecz doświadczony detektyw, który po tygodniach błądzenia dopiero po spotkaniu z dziewczyną syna zaginionego (którą z czasem zaczyna pożądać) zdaje się trafiać na właściwy trop.

Chmura to ostatnie, a zarazem chyba najbardziej chaotyczne pod względem stylistycznym opowiadanie. Anabell wraz z mężem Paulem, dziećmi, swoją siostrą Catherine i znajomymi Peterem i Sally wyjeżdża odpocząć i przedyskutować interesy w odległej posiadłości nieopodal lasu. Akcja głównie toczy się wokół nie do końca zrównoważonej psychicznie i pogrążonej w depresji Catherine, którą Peter, który odczuwa irytację związaną z nudą w jego związku z Sally, zaczyna pożądać. 

Autor wspomina, że zbiór początkowo miał zostać zatytułowany "Wariacje", jednak został odrzucony przez wydawców, dlatego nadał mu tytuł "Hebanowa wieża". Ja osobiście uważam, że pierwszy proponowany przez Fowlesa tytuł byłby bardziej adekwatny, gdyż tytuły opowiadań niewiele nam mówią o ich treści, a biorąc pod uwagę ich zróżnicowanie (szczególnie pod względem narracji) i fakt, że każde opowiada inną historię tytuł Hebanowa wieża nie daje nam wyraźnego zarysu.

To, co jednak łączy je wszystkie, to fakt, że w każdym (może z wyjątku Eliduca), autor kładzie duży nacisk na wagę wykształcenia. Rozumiem, jest  to istotne, jednak gdy wspomina się o tym średnio co dziesięć kartek, po czasie staje się... irytujące. Fowles zwraca również uwagę na poglądy polityczne, jako czynniki, które determinują  kontakty społeczne, wyraźnie dzieląc torysów i osoby o lewicowych poglądach. 

Ogólnie mówiąc, w opowiadaniach zbyt wiele się nie dzieje. Praktycznie każde z nich jest statyczne, gdy mogło lub powinno by zawierać więcej polotu i akcji. Autor sprawia wrażenie, że podsycanie napięcia erotycznego, które jest obecne w każdym z opowiadań, to jedyny zabieg, którzy utrzymuje czytelnika przy książce, gdyż w większości po prostu wieją nudą... 

Podsumowując, język autora jest wyszukany, często wplata w dialogi cytaty z języka francuskiego (które nie do końca są zrozumiałe dla osób, które z tym językiem do czynienia nie miały), a dialogi wypadają naturalnie. Mimo wszystko jednak antologia ta nie przekonała mnie do siebie, gdyż chwilami wręcz zmuszałam się do dotrwania do końca w czytaniu. Autor nie wywarł na mnie najgorszego wrażenia, jednak myślę, że mogłoby być o wiele lepiej. Niemniej jednak, nie wykluczam Fowlesa całkowicie i chciałabym w przyszłości trafić na inne jego twory.

Moja ocena: 5,5/10

Ilość stron: 358

Wydawnictwo: Zysk i S-ka